استخراج و شناسایی چهار ترکیب استرولی از گیاه عود

مقدمه: گیاه عود یا عود‌الهندی با نام علمی (Lour.) Gilg. IV. Aquilaria sinensis که در زبان انگلیسی به آنIncense Tree گفته می‌شود، گیاهی است که به صورت درختی می‌روید و بومی جنوب شرق آسیا است. این گیاه به تیره Thymelaeaceae تعلق دارد. این گونه گیاهی نخستین بار در هنگ کنگ روییده و چوب آن به شرقی‌ترین مناطق در چین و یا حتی به سرزمین‌های دوری همچون عربستان صادر می‌شده است. هدف: شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در چوب سالم و یا آسیب‌دیده گیاه منجر به یافتن اطلاعات ارزشمندی در زمینه پروسه‌های بیوسنتزی در تولید ترکیبات گیاه می‌شود. روش بررسی: در این مطالعه از عصاره متانولی استفاده شده، که به روش پرکولاسیون از چوب سالم و زخمی نشده گیاه تهیه شده است. به منظور جداسازی و شناسایی ترکیبات استرولی از عصاره متانولی از روش‌های ستون کروماتوگرافی به روی فاز ثابت سیلیکاژل نرمال و نیز کروماتوگرافی نفوذی در ژل (GPC) استفاده شده است. برای تعیین ساختمان مولکولی ترکیبات جدا شده از تکنیک‌های 13C-NMR، DEPT، H-H COSY، HMQC،HMBC و H - NMR استفاده شد. نتایج: تعداد چهار ترکیب استرولی جداسازی و خالص شد که ساختمان آن‌ها براساس داده‌های طیفی حاصل از تکنیک‌های پیشرفته رزونانس مغناطیسی به ترتیب استیگماست – 4 – ان - 3 و 6- دی اون، استیگماست – 4 – ان – 3 - اون، بتا- سیتواسترول و بتا- دوکوسترول شناسایی شد. این ترکیبات برای نخستین بار از این گیاه گزارش می‌شود. نتیجه‌گیری:‌ عصاره متانولی گیاه عود یا Aquilaria sinensis حاوی ترکیبات استرولی است که اصلی‌ترین آنها از گروه استیگماستان‌ها هستند و عبارتند از استیگماست-4- ان-3 و 6- دی اون، استیگماست-4- ان-3- اون، بتا- سیتواسترول و بتا- دوکوسترول (شکل گلیکوزیله بتا- سیتواسترول). این ترکیبات برای نخستین بار از این گیاه گزارش می‌شود.